Dertig jaar gevangenis in plaats van levenslang

Dertig jaar gevangenis in plaats van levenslang

Afgelopen maandag heeft het gerechtshof in Leeuwarden uitspraak gedaan in een strafzaak tegen een verdachte van doodslag, verkrachting en moord. Het hof heeft hier bewust een gevangenisstraf van 30 jaar opgelegd in plaats van levenslang, uit veiligheidsoverwegingen voor de maatschappij. Lees hieronder waarom.

Levenslange gevangenisstraf
In Nederland was de levenslange gevangenisstraf tot voor kort ook echt levenslang. Je zat dan echt tot aan de je dood in de gevangenis. Er was wel een mogelijkheid tot gratie, maar dat was vooral een theoretische mogelijkheid. In de praktijk werd dat vrijwel nooit toegekend. Sinds 1986 is dit maar één keer gebeurd (bron). Dit was in 2009, bij een levenslang gestrafte die terminaal ziek was. Aan hem was gratie verleend, en korte tijd nadat hij uit de gevangenis mocht, overleed hij.

Deze vorm van levenslange gevangenisstraf staat echter ter discussie. Nederland is, voor zover ik kan nagaan, het enige Europese land waar er vrijwel geen mogelijkheid is om vrij te komen. In de meeste landen is er een mogelijkheid om na een bepaald aantal jaren vrij te komen. Per land verschilt het na hoeveel jaren dat kan.

De Hoge Raad heeft daarom vorig jaar geoordeeld dat de huidige Nederlandse regeling niet voldoet aan de regels van het EVRM. Het EVRM staat voor het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daar staan de belangrijkste mensenrechten in genoemd, en Nederland is verplicht zich daaraan te houden. De levenslange gevangenisstraf zoals we die nu kennen in Nederland voldoet daar dus niet aan. Het is onmenselijk om iemand op te sluiten tot aan zijn dood. Ieder mens heeft recht op een herbeoordeling van zijn straf. Het is inhumaan om levenslang vast te zitten, zonder hoop om vrij te komen. De politiek is bezig met een nieuwe regeling. Waarschijnlijk gaat dat inhouden dat er na 25 jaar een beoordeling komt over of het nog langer nodig is om de gedetineerde langer vast te houden. Daarbij wordt dan onder andere gekeken of hij nog een gevaar vormt voor de maatschappij.

Het is goed om te vermelden dat het alleen gaat om een recht op herbeoordeling. Het is dus niet zo dat de levenslang gestrafte altijd na 25 jaar vrij komt. Er wordt gekeken of het nodig is om de gedetineerde langer vast te houden. Is degene nog gevaarlijk, dan zal hij in de gevangenis blijven. Maar als er geen gevaar meer is voor de maatschappij, en de persoon heeft al 25 jaar straf uitgezeten, dan kan hij vrij komen. Dat zal hoogstwaarschijnlijk wel onder voorwaarden zijn, zodat hij nog wel in de gaten gehouden kan worden.

Deze strafzaak
In de zaak van afgelopen maandag ging het om een man die zijn vriendin en stiefdochter heeft gedood. Hij heeft zijn 15-jarige stiefdochter eerst ook nog verkracht. Daarnaast is hij veroordeeld wegens het bezit van kinderporno. Dit is een gruwelijke zaak. De veroordeelde is onderzocht in het Pieter Baan Centrum, en daar hebben de psychiater en psycholoog vastgesteld dat hij een persoonlijkheidsstoornis heeft met ontwijkende en antisociale trekken. Zij adviseren daarom tbs.

Het hof stelt voorop dat deze gruwelijke daden moeten worden gestraft met een zeer lange gevangenisstraf. De rechters overwegen een levenslange gevangenisstraf, maar zien hier toch vanaf. De reden is dat de politiek nog bezig is met het hervormen van die levenslange straf, en het nog niet duidelijk is hoe dat eruit gaat zien. Als het inderdaad zo is dat deze persoon na 25 jaar vrij kan komen, is het volgens het hof niet verantwoord om hem onbehandeld vrij te laten. Het is niet mogelijk om tbs op te leggen naast levenslang, omdat tbs altijd na de gevangenisstraf in gaat. Dat kan natuurlijk niet meer als de gedetineerde tot aan zijn dood in de gevangenis zit.

Om deze reden kiest het hof voor een gevangenisstraf van 30 jaar. Dat is de maximale tijdelijke gevangenisstraf. Daarnaast wordt tbs opgelegd. Op deze manier heeft het hof voorkomen dat de veroordeelde vrij komt zonder behandeling voor zijn geestelijke problemen. De tbs geldt altijd voor minimaal twee jaar, en kan daarna telkens met een of twee jaar worden verlengd, zolang de veroordeelde gevaarlijk is. Op die manier kan het zijn dat de veroordeelde alsnog heel lang vast zit.

Recht of krom?
Ik vind deze uitspraak recht. Het hof heeft goed rekening gehouden met de ontwikkelingen van de levenslange gevangenisstraf. Op deze manier beschermt het hof de maatschappij ertegen dat de veroordeelde onbehandeld terug kan keren in de maatschappij. Ik denk wel dat de wetgever, de politiek, hier rekening mee moet houden bij de nieuwe regeling voor levenslang. Ze zouden het bijvoorbeeld mogelijk kunnen maken om wel samen levenslang en tbs op te leggen, zodat dit probleem zich niet meer voor doet.

Eén gedachte over “ Dertig jaar gevangenis in plaats van levenslang

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *